Bron: Tijdschrift "teenbeat", actueel maandblad voor tiener en twen, nr. 8 - oktober 1965 - prijs 90 cent / 15 fr.
Tekst: Jan van Veen.
Tijdschrift opgestuurd door kuuk (ook gepubliceerd op born2brom).
Gescand en gedigitaliseerd door Maarten, april 2005 voor Kreidler.nl.
JAN VAN VEEN OP BEZOEK BIJ FA. VAN VEEN
Zes beroemde brommers, zes beroemde bromfietsers! Jan van Veen ging deze maand op bezoek bij de fa. Van Veen, importeurs van Kreidler bromfietsen. En met hem gingen drie Jumping Jewels alsmede Joost en Tineke een kijkje nemen op het circuit van Zandvoort. Wat er daar gebeurde? Een overwinning voor Joop Oonk was er tot grote vreugde van Willeke Alberti te noteren. Maar na een ronde dreef de regen de zes dappere brommers een restaurant in. Het was daar dat Jan van Veen het verhaal over de liefhebberij van meneer Kreidler noteerde dat je op de volgende pagina's kunt aantreffen.
In de windtunnel van de Technische Hogeschool in Stuttgart wordt de gunstigste stroomlijnvorm voor de Grand Prix-motoren uitgezocht.
Joost mag weten, waarom 'Herr Dipl.-Ing.' Alfred Kreidler het plotseling in zijn hoofd haalde om 50 cc motortjes en bromfietsen te gaan maken en er zelfs een flinke fabriek voor op poten te zetten. Want hij had al een fabriek en niet zo'n kleintje ook - om precies te zijn, 3 fabrieken met ruim 2.000 man personeel. Sinds 1903 hadden ze het daar erg druk met het maken van stangen, buizen, draden enz. Hoogst waarschijnlijk liepen die 3 fabrieken op rolletjes en wilde Alfred Kreidler iets om handen hebben met een meer avontuurlijk karakter. Hij kon zich zo'n liefhebberij best veroorloven. En avontuurlijk is het met deze liefhebberij wel gelopen. Het eerste 50 cc Kreidler motortje werd in 1951 gestart. Maar 12 jaar later hadden in Duitsland alleen 6 van de 10 brommers of 50 cc motortjes al Kreidler op hun tank staan! En de laatste 5 of 6 jaar vind je de naam Kreidler regelmatig in grote letters op de sportpagina's van de internationale pers - als het enige Europese merk in de 50 cc klasse, dat tegen de Japanse snelheidsduivels is opgewassen!
Na zijn overwinning bij de Nederlandse kampioenschappen 50 cc klasse betrekt Cees van Dongen zijn zoontje in de huldiging.
Als een multimiljonair voor zijn plezier iets op touw zet, heeft dat een groot voordeel: dan gaat het niet om de 'knikkers', maar om het 'spel'! Vanaf het begin was bij het Kreidler motortje winst bijzaak, maar dat motortje moest en zou iets heel bijzonders en volkomen nieuw worden. Ze zijn met de opzet dan ook niet kinderachtig geweest. De zaak is aangepakt, alsof er een nieuw type raket moest worden ontwikkeld! Elk onderdeel is van de grond af aan opnieuw ontworpen - alleen al de apparaten en laboratoria voor de research hebben een klein vermogen gekost. En nog steeds wordt aan de vervolmaking van dat motortje keihard gewerkt...
Nergens ter wereld vind je dan ook een motorenfabriek, die zoveel aan research doet. Kreidler is in dit opzicht uniek! Eigenlijk logisch, anders hadden ze niet met de regelmaat van de klok zoveel prijzen in internationale wegraces en betrouwbaarheids-ritten kunnen wegslepen. Omgekeerd is natuurlijk het deelnemen aan de motorrensport ook weer een vorm van research. Bekijk bijv. de beide kleine foto's van betrouwbaarheidsritten maar eens goed. Dan begrijp je misschien, wat die kleine machines allemaal moeten verdragen en dat de constructeurs van Kreidler uit die 'gruwelijke' ervaringen steeds weer wat leren.
Aalt Toersen in actie.
Een lange, lange lijst, die sportieve successen van Kreidler. Het is begonnen in 1959, met het winnen van de befaamde Moto-Cup in de voor het eerst uitgeschreven wegwedstrijd van de 50 cc klasse. Een jaar later won Kreidler in de 'Zesdaagse' - de zwaarste internationale terreinrit ter wereld - alle gouden medailles, welke er toen in de 50 cc klasse maar te winnen waren! In 1961 bij de 'Zesdaagse' in Engeland, stond Kreidler weer vooraan en won bovendien in de internationale wegwedstrijden de Europa-Cup. Bij de wereldkampioenschappen wegraces in 1962 en 1963 overtroefde Kreidler weer alle Europese deelnemers. Bij de 'Zesdaagse' in Garmisch-Parten-Kirchen het hoogste aantal punten in alle klassen... het verhaal wordt eentonig, vind je niet? De particuliere liefhebberij van meneer Kreidler is, zoals je ziet, wel het schot in de roos geweest. Maar wat ze verleden jaar voor elkaar kregen is toch wel het einde. Ze braken acht wereldrecords! Drie man - de Duitser Anscheidt, de Fransman Vigreux en de Nederlander Cees van Dongen - losten elkaar af op de autobaan van Linas-Montlhéry bij Parijs. Dat motortje van 50 cc - met een zuigertje ter grootte van een flinke kurk - haalde een topsnelheid van 161 km per uur! En dan moet je weten, dat de 50 cc motortjes pas de laatste jaren voor vol worden aangekeken. Zo mochten bijv. pas in 1962 aan de wereldkampioenschappen deelnemen! Ze veegden in Monthléry ook nog even 4 oude wereldrecords in de 75 cc klasse onder tafel - met een 50 cc machine! Maar de grootste prestatie van renners en motor was misschien wel het wereldrecord over 6 uur. Zes uur lang daverde die lilliputter over de baan met een gemiddelde snelheid van bijna 140 km per uur - in november. bij guur, regenachtig weer! Zes uur lang hield dat onverwoestbare motortje een snelheid vol, zonder een keer te haperen, die hoger ligt dan de topsnelheid van de meeste auto's!
Van links naar rechts: Hans van Eyk, Tineke de Nooij, Joop Oonk, Joost den Draaijer (Willem van Kooten), Tjibbe Veloo en Jan van Veen.
'Fijn voor Cees van Dongen' zul je misschien denken 'maar wat heb ik met die rensportsuccessen van Kreidler te maken? Ik rij in Nederland op een Kreidler Florett, die op 40 km per uur is afgesteld!' Als je zo denkt, kijk je toch echt niet verder dan je neus lang is. Ook jouw brommer stamt in rechte lijn af van de Kreidler renmotoren met hun krankzinnige prestaties. Je krukas bijv. - de spil, waar de motor om draait - is eigenlijk ontworpen voor racemotoren en zo sterk vind je 'm in geen een 50 cc machine. En wat had je gedacht van de vering en de wegligging? Dat je brommer zo aan de weg 'kleeft', heb je te danken aan de ervaringen in terreinritten opgedaan. Kijk nog maar 's naar die kleine foto's onder. In een lollige bui kan natuurlijk de constructeur gedacht hebben: 'Kom, laat ik 's een liggende cilinder nemen, is weer 's wat anders dan zo'n staande.' Maar zo grappig zijn ze bij Kreidler niet.
In de eerste plaats zorgt die liggende cilinder voor een heel laag zwaartepunt en een enorm goede wegligging. Ten tweede beweegt de zuiger zich in de rijrichting en voorkomt daardoor verticale trillingen, bijv. in buddyseat en stuur. Hoe meer trillingen, hoe groter de slijtage. Door die liggende cilinder rij je niet alleen beter en prettiger, je brommer gaat veel langer mee - wegraces en terreinritten hebben het keer op keer bewezen. Om een lang verhaal kort te maken - zonder de motorrensport had de liefhebberij van meneer Kreidler nooit zo'n goede brommer opgeleverd. Je rijdt nu op een brommer, waarvan de motor werk moet doen, dat eigenlijk 'te min' voor 'm is - hij zou veel meer kunnen. Maar met zware tegenwind in een Nederlandse polder of op lange berghellingen over de grens merk je, wat die 'ingehouden' kracht waard is! En bovendien hoeft de motor door dit reservevermogen zich nooit een ongeluk te werken. Hij kan er heel oud bij worden - menige Kreidler Floret haalt de 100.000 km zonder revisie!
De grootste afnemers van Kreidlers zijn wij, Nederlanders en Vlamingen. Eigenlijk een compliment, want wij zijn met 'n brommer net zo lastig en veeleisend, als een Fransman met zijn wijn. De importeur - Van Veen Import N.V. - heeft blijkbaar wat terug willen doen voor dat compliment. Ze hebben nl. van de Kreidler fabrieken 2 Grand Prix-motoren weten los te krijgen, om er een Nederlandse renstal mee op te fokken. Dat was tot nu toe nog nooit gelukt: een Nederlandse afdeling van een buitenlandse fabrieksrenstal. Maar nu is het zover! Het was duidelijk, wie beslist een van de Nederlandse renners moest zijn. Cees van Dongen natuurlijk, een van de mannen, die op de autobaan van Monthléry acht wereldrecords verbeterden. Maar wie zou de 2e Grand Prix-motor berijden? Naast iemand als Van Dongen, met een internationale naam en grote ervaring, het beste een aankomende renner. Op een advertentie kwamen 108 mensen af - het werd Aalt Toersen, bromfietsmonteur uit Staphorst, die klein en licht genoeg was, om óók aan de lichamelijke eisen te voldoen: 59 kg, 1,59 m lang, schouderbreedte 40 cm! Hij is een enthousiaste grasbaanrijder in de 50 cc klasse, die op zijn 19e jaar al aardig wat prijzen heeft gewonnen.
Bij het proefrijden in Zandvoort op een gewoon racertje met 'maar' vijf versnellingen, bleek hij een kalme jongen te zijn met de nodige lef en, wat even belangrijk is, met veel technische 'feeling'.
Want razend moeilijk is het berijden van zo'n Grand Prix-motor. Vooral het hanteren van het 'orgel' - de 12 versnellingen - is lang niet iedereen gegeven. Coureurs met bekende namen hebben het soms moeten opgeven, omdat ze aan het schakelen niet konden wennen. Maar met deze beide renners is de zaak nog niet bekeken. Er is een bij Kreidler speciaal opgeleide Nederlandse technicus, die voor de motoren zorgt. Een volledig uitgeruste servicewagen gaat met de renners mee op hun reizen langs de circuits in Belgie, Frankrijk en Duitsland. Het wordt helemaal een zelfstandige Nederlandse toestand, waarvan alleen de machines Duits zijn! Kijk op de sportpagina's goed uit naar Cees en Aalt, je zult wel meer van ze horen!
