'De Bromfietsklasse bracht mij Tegenslagen, maar ook héél veel Vreugde en Voorspoed!'
Bron: Bromfiets No. 6, nov - dec 2013
Auteur: Berry Zand Scholten
Foto's: Archief Jan Huberts, NMBA Jan Heese en Wout Meppelink
Foto: Jan Huberts, 1962 (fotograaf onbekend)
Je zult toch - zoals Jan Huberts - je leven lang hebben gehoopt óp (en gewerkt aan) een racecarrière met zwaardere motoren - Norton's bijvoorbeeld, maar ook NSU's, Suzuki's en Honda's - en dan uitgerekend wereldroem weten te vergaren op een... bromfiets! Op een razendsnelle 50 cc Kreidler nog wel, met zo'n super-lastige twaalfversnellingsbak...
Hij kon goedbetaald fabriekscoureur bij Honda worden en later bij Suzuki, maar de 'race-deskundologen' bij de fabriek in het Japanse Hamamatsu oordeelden 'dat hij toch wat te weinig ervaring in de zwaardere klassen had'. 'Toen heeft de 50 cc mij de das omgedaan', sprak Huberts ooit. Gezeur! Kijk maar naar zijn prachtige staat van dienst: zes maal Nederlands kampioen, tweevoudig Grand Prix winnaar en ook nog eens 'wereldrecordhouder snelheid'; alweer op een bromfiets, met een gemiddelde snelheid van 224,557 km /u (!). En dan ook nog eens geslaagd zakenman en gevierd teammanager van wéreldcoureurs. Dus: Jan Huberts, die bromfietsraceklasse heeft jou juist heel veel moois gebracht...
Lekker ding
Zeventiger Jan Huberts woont thans met zijn geliefde Gerdy in een prachtig appartement in Rijswijk, vlak bij zijn mooie dochter Desiree en haar zoon Mitchell. Hij kijkt vanaf grote hoogte uit op zijn geliefde Westland en roept: 'Jullie moeten hier trouwens vroeger veel rondgelopen hebben. Hier lag namelijk de beroemde speedwaybaan!'. Fotograaf Wout Meppelink kondigt aan dat hij een fraaie Solex heeft meegebracht om Jan en Gerdy te fotograferen, want die historische bromfiets vormde de trait d'union, het 'koppelstuk', tussen de beide echtelieden. Jan Huberts: 'Ik had heel vroeg een tweedehands brommer, een Union (zie kadertje!). Maar door de Solex van Gerdy's moeder hebben we elkaar leren kennen. Ik zag haar met die `voorwielaandrijver' lopen in de Haagse Lanooystraat. Kennelijk wilde de bromfiets niet meer starten en ik bood aan om haar te helpen. Onderwijl dacht ik: 'Wát een lekker ding!' en ik vroeg haar meteen maar of ze zin had om met me mee te gaan naar de KNMV-kampioenshuldiging. Gerdy: 'Tjee, ik was zestien en ik vond 'm wel een sjieke vent... Blonde kop met haar, goed gekleed, wit sjaaltje om én een auto. Ik weet 't nog goed, onderweg zei ik tegen hem: 'Meneer, kunt u even stoppen, want ik ben misselijk, wagenziek!'.
Foto: De huldiging van de top drie - met winnaar Jan Huberts - op de Sachsenring. Hugh Anderson (Nieuw-Zeeland, Suzuki), Jan Huberts (Kreidler en Mitsio ltoh (Suzuki). Itoh zou later directeur warden van de succesvolle Suzuki raceafdeling met vele wereldkampioenen.
Jan: 'Ja, te gek toch? Ze zei menéér tegen me...!' Gerdy: Mijn ouders, die een banketbakkerij hadden, vonden het even later helemaal niks, hun dochter, verkering met een motorcoureur!' Jan: 'Ik heb nog een paar maanden in die banketbakkerij gewerkt, maar dat was écht niks voor mij...!' Gerdy: 'En we zijn later - zonder dat m'n ouders het wisten - in Engeland getrouwd. Later, toen ik zelf moeder was, besefte is pas wat ik had gedaan.' Jan: 'Ja, maar het was wél een mooie bruiloft. Met een prachtige BSA motor erbij...!'
Foto: Gerdy en Jan trouwen in Londen
Ver voor Jim Redman
Jan leerde al op jonge leeftijd een goed vak. Na de technische school, eind jaren vijftig van de vorige eeuw, ging hij bij de Koninklijke Marine werken als Kort Verband Vrijwilliger. Daar kreeg hij een gedegen opleiding als radio-radar-monteur. Hij schoolde zichzelf bij met avondcursussen VMTO en z'n technische vaardigheden kwamen hem later in de racerij uitstekend van pas. Zeker in die kleine 'borrelglaasjes-klasse', zoals de 50 cc racerij doorgaans werd genoemd, met een 'optimaal powerbandje' van slechts zevenhonderd toertjes per minuut. 'Ik was veertien toen ik voor het eerst naar de TT in Assen ging', vertelt Huberts. 'In een groot gezelschap, met een bus, nota bene. In zijn KVV-diensttijd kocht Jan zijn eerste motorfiets, een 250 cc NSU Max. Een logische stap, want Jan had op advies van de Haagse motorhandelaar J. Welp, zelf ook wegracer, met diens Sportmax al eens deelgenomen aan de befaamde sterrendagen van de KNMV op het circuit van Zandvoort. Dat ging zó goed, dat de NSU nog iets werd 'gekieteld' en Huberts boekte daarmee zijn eerste racesucces 'op' Zandvoort met een derde plaats. We schrijven dan 1957. Er kwam een 125 cc Eysink in de garage, zo'n Nederlandse racemachine, waarop Dick Renooy in 1948 de 125 cc race in de 11' van Assen had gewonnen. De carrière verliep goed. Jan mocht in 1959 al als 'senior' starten. De Eysink werd verkocht en Huberts kon een 350 cc Norton aanschaffen. Als 22-jarige mocht hij zelfs starten in Grands Prix'...en dat was toen heel wat (tegenwoordig ben je op die leeftijd als topcoureur al aardig 'op leeftijd'...!).
Foto: TT Assen 1962. Voor een uitzinnige menigte weet Huberts het stuivertje wisselen met Hans-Georg Anscheidt (9) in De Strubben in zijn voordeel te beslechten
Motorpaleis-baas Hans Moerkerk kwam informeren 'of Jan zin had om zijn talent eens te botvieren op een 125 cc Honda tweecilinder en een 250 cc viercilinder?' Nou, daar had Huberts best zin in. Hij startte in de kwartliter race van de Asser TT en werd zevende! Als beste Honda-rijder en bovendien...ver vóór Honda's eerste man, Jim Redman...
Racebrommers
Foto: Govenor's Bridge, Huberts met de twaalfversnellingen Kreidler met Earles voorvork op het Isle of Man in 1962
Foto: Kampioenshuldiging KNMV. Gerdy, Jan, Cas Swart + dochtertje, Ada, de vrouw van Cees van Dongen en good-old Cees van Dongen zelf.
'Ho-ho', zult u roepen, 'wanneer gaan we het nu eindelijk eens over racebrommers hebben?' Tja, dat is nu precies het opmerkelijke van deze Huberts-story....in het prille begin spelen Solexen en Union's weliswaar even een rol, maar daar blijft het lange tijd bij. Het is allemaal mótorfiets wat de klok slaat en dat is ook wel logisch, want pas in 1962 komt de 50 cc klasse voor een officieel FIM-wereldkampioenschap in beeld.
Foto: Nürburgring, de allereerste race van Jan Huberts op de twaalfversnellingen-Kreidler. Vele jaren later zou zijn rijder Wilco Zeelenberg - Jan was toen racemanager - hier de 250 cc Grand Prix winnen
De Grand Prix van Nederland, de TT van Assen, kent dan een daverend, uitgebreid programma: 50 cc klasse, 125 cc, 250 cc, 350 cc, 500 cc en zijspannen. Logisch dat oudere TT-gangers dan ook vol nostalgie over 'vroeger' zwijmelen, doorgaans onderbouwd met de kreet: 'Toen kreeg je als raceliefhebber nog echt waar voor je geld...!'
Een ijdele afgunstige man
'Ik had', vervolgt Jan Huberts zijn verhaal, 'in 1960 echt topcoureur-met-een-officieel-fabriekscontract bij Honda kunnen worden. De echte fabrieksmachines had ik dus al voor Honda bereden, maar ja... ik had een onwrikbaar contract met de marine en ik kon, vanwege m'n baan, dus geen fabriekscontract tekenen. In 1961 kwam Kreidler bij mij in het vizier. Ik was in dat jaar met Honda nationaal kampioen in de 125cc geworden. De laatste race voor de Coupe d' Europe, de Europese voorloper van het 50 cc wereldkampioenschap, werd verreden in Zandvoort. En daar legde ik dan ook de eerste contacten met de Duitse bromfiets- en motorfabriek. Kreidler-importeur Van Veen zag het namelijk wel zitten: kampioen Huberts op een Kreidler en in 1962 had ik dus een fabriekscontract op zak. De eerste fabrieksrijder van Kreidler was Hans-Georg Anscheidt, een nogal ijdele, afgunstige man. Kreidler kende toen geen stalorders en ik ben Anscheidt nogal eens voorbij gereden. Ik was toen een echte 'broodrijder' en tja, dan ben je extra scherp, want het gaat om 'écht geld' en dan rij je vanzelf als een scheermes. Anscheidt, in zijn gespreide bedje, kon dat niet zo goed uitstaan. Tja, dus dikke vrienden met hem ben ik dientengevolge nooit geworden!'
Saboteren
Foto: Tubbergen 1962. Met monteur Hans Gailing (met pet) en de twaalfversnellingen-Kreidler
Dat jaar - 1962 - werd het topjaar voor Jan Huberts. Hij won twee Grands Prix in het eerste jaar van het 50 cc wereldkampioenschap (Frankrijk, Clermont-Ferrand en Oost-Duitsland, Sachsenring) en Kreidler's koren stond in volle bloei. Vele supersenioren kunnen nu nog enthousiast verhalen over die fantastische race van Jan tijdens de TT van Assen in datzelfde jaar. Het was van meet af aan opmerkelijk hoe voortreffelijk Huberts kon omgaan met de lastige twaalf (!) versnellingen van de Kreidler. Velen worstelden daarmee, maar Jan dacht er zelfs niet eens bij na: Naar 1 met de voet, 2 en 3 met de hand, een soort overdrive, hand terug voet omhoog 4, 5 en 6 met de hand, hand terug voet omhoog 7, 8 en 9 met de hand, hand terug voet omhoog 10, 11 en 12 met de hand. Voordeel is je kan terug van 12 naar 10, van 10 naar 7, van 7 naar 4 en van 4 naar 1. Ga d'r maar aan staan!
Foto: De Kreidler had in 1962 twee carburateurs, één links en één rechts. Voorremmen hadden nog geen two-leading-shoe en in de races werd ook de achterrem veelvuldig gebruikt...
Foto: TT Assen 1962. Start 50 cc. Ernst Degner (3), Ischino (8), ltoh (6), Huberts (12), Luigi Taveri (1), Hans-Georg Anscheidt (9), Tommy Robb (2), Cees van Dongen (25), Dan Shorey (33) en Wolfgang Gedlich (11)
De huidige generatie brom(scooter)rijders kan nauwelijks nog schakelen! Gewone motorrijders, gewend aan de schakeling links, geconfronteerd met de schakeling rechts, of met echte raceschakeling op hun machine - de één naar boven en de rest naar beneden, omdat je anders, platliggend in scherpe bochten, nooit met je laars onder het versnellingspedaal zou kunnen komen - raken het spoor dikwijls ook bijster...
Elk foutje werd afgestraft
Huberts deed alles zuiver op gevoel en hij miste bitter weinig. 'Het was heel kritisch en nauwkeurig racen op zo'n Kreidler', zegt hij, een halve eeuw later, grinnikend. 'Je had zo'n smal powerbandje, dat elk foutje direct werd afgestraft. Zelfs als je even je hoofd optilde achter dat ruitje, dan verloor je zó maar duizend toeren en daarmee dus vele meters...'. De prestaties van Huberts - hij finishte dat jaar op Kreidler als tweede in de TT van Assen en eindigde als derde in het FIM-wereldkampioenschap - hebben hem in zijn verdere carrière geen windeieren gelegd.
Foto: De Kreidler fabrieksploeg in 1962: 184 Gedlich, 183 Hans-Georg Anscheidt, 185 Jan Teunis Huberts en 186 Rudolf Kunz
Het mooie is dat de Haagse coureur nog steeds feilloos kan vertellen over die TT-race in 1962: 'Het was hard werken, want Hans-Georg Anscheidt had 10,1 pk in zijn Kreidler en hij was de nummer één rijder. Ik was slechts tweede coureur en ik wist dat ik maar 9,7 pk aan boord had. Maar ja, ik was heel vaak toch sneller dan Anscheidt. Hugh Anderson reed voor Suzuki, Ernst Degner eveneens'. In die TT-race dacht Huberts: 'Ik móét nu die twee Suzuki's zien te pakken, anders wordt Degner zeker wereldkampioen, dus het werd een bloedstollend gevecht met m'n teamgenoot Anscheidt om de tweede plaats. Tja, en dat verloor Anscheidt omdat ik hem niet voor heb laten gaan, maar ja, nógmaals: Kreidler had geen stalorders en wat doe je in een echte wedstrijd? Alles op alles zetten om te winnen! Anscheidt heeft daarna echt alles gedaan om mij te saboteren. Achteraf snap ik dat wel, het was zijn brood, maar sportief was het bepaald niet!'
Altijd kapot
Roemruchte tijden voor Kreidler en voor Huberts. Kreidler-techneut en racemanager Johann Hilber hield hem voor: 'Jan, je weegt nu 69 kilo. Dat is te zwaar. Du musst abnehmen bis 63 kilo!' Jan viel dus rigoureus af, maar toen hij op de oude Duitse Nürburgring had gereden, stapte hij, trillend als een rietje, van de Kreidler af. Totaal geen conditie meer. Daarna mocht hij toch weer iets aankomen...! Huberts had intussen ook goede contacten opgedaan met andere fabrieken en zijn openhartigheid hierover heeft hem, achteraf bezien, dik parten gespeeld. 'Ik sprak er altijd openlijk over; ook toen Kreidler informeerde wat ik voor 1963 van plan was. Handig? Nee, misschien niet, maar wél eerlijk!' Een fabriekscontract bij Suzuki ging z'n neus voorbij omdat men vond dat hij te weinig ervaring in de zwaardere klassen had. En Suzuki wilde op dat moment juist gaan scoren in de 250cc categorie. Huberts: 'Ik kwam toen terecht bij Derbi. Ik kreeg een contract voor drie jaren bij die Spaanse fabriek, maar na twee jaar heb ik dat in goed overleg beëindigd. Korte wedstrijdjes kon ik goed winnen op de Derbi 50 cc, maar in langere races, zoals de Grands Prix, gingen die dingen altijd kapot. Heel frustrerend'. Populair was hij zeker, zelfs in Spanje. Dat bewijs levert Rob Kanger, voormalig kartspecialist en bromfietsliefhebber uit Zandvoort: 'Ik was met m'n vrouw Bep in Barcelona op vakantie en we hadden toen zo'n sticker van het Motor Racing Team Nederland op onze auto. We werden bestormd door Spanjolen, die allemaal enthousiast riepen: 'Gan Oebèèrts, Gan Oebèèrts...! Ik zei: 'Verrek Bep, ze roepen om Jan Huberts', maar Bep zei: 'Dóórrijden, straks worden we beroofd...!'
Foto: 1969. Huberts - inmiddels succesvol op MZ - kreeg op straat net buiten het circuit een aanrijding met een Taunus 17M. Beenbreuk, en dus...geen start in de TT van Assen. Zijn vrouw Gerdy (links) toen ze het slechte nieuws hoorde: Jan gevallen? Dat kan helemaal niet, want de trainingen zijn nog niet eens begonnen...!'
Duwen en trappen
Het voert te ver om alle successen en teleurstellingen van Jan Huberts in extenso te beschrijven (een dik, spannend jongensboek zit er echter in...!), maar na de omzwervingen bij Derbi, later MZ (de Oost-Duitse voortzetting van het vooroorlogse DKW) belandt Huberts toch weer in de schoot van Kreidler. Het zijn inmiddels andere tijden, andere motoren, andere coureurs. De jaren zeventig. Jan nu samen met land- en teamgenoten als Jan de Vries en Aalt Toersen (die later naar Jamathi zal vertrekken). De Nederlandse toppers moeten het opnemen tegen heetgebakerde vechtersbazen als Angel Nieto.
Foto: In de sigaar van Piet Plompen
Huberts: 'Ik herinner me een duel tussen Jan de Vries en Nieto. Jan, die in 1971 wereldkampioen was geworden, was in de race op het circuit van Imola in Italië z'n derde of vierde versnelling kwijt en Nieto probeerde er op z'n Derbi keer op keer fanatiek langs te komen. (Logisch, hij reed daar voor eigen publiek.) Maar het lukte steeds niet en toen probeerde hij, telkens als hij langszij kwam, De Vries met z'n ellebogen van de motor te duwen. Hij probeerde zelfs om hem van de Kreidler te trappen. lk zag alles haarscherp gebeuren, want ik reed er vlak achter.
Huberts op zoek naar z'n eerste bromfiets
Opmerkelijk en interessant is dat een man als Jan Huberts, die zijn leven lang is omgesprongen met racemotoren-van-het-hoogste-niveau, waarvoor tonnen geld op tafel moesten komen, nu nostalgisch op zoek is naar z'n allereerste bromfietsje. Een Union uit 1953, met een JLO FP 50 motor en voorzien van een Ideal voorvork. Huberts kocht dat brommertje van Nederlands fabrikaat als 17-jarige in 1955 en maakte daarop zijn eerste 'racy' kilometers. For old times' sake! Jeugdsentiment! Opmerkelijk inderdaad, zo'n Union-brommerwens van de man die feilloos kon racen met zo'n 12-versnellingen-Kreidler en zelfs met een NSU Max of een zware Norton Manx....
Rázend was ik en aan de finish heb ik die Nieto toen een klap op z'n helmvizier verkocht. Tegen de onsportieve Spanjaard werden geen stappen ondernomen, maar ik werd door de KNMV een hele race geschorst Is Ach ja, het waren andere tijden. Je beleefde de raarste dingen. Criminele jongens hadden vaak de poen om snelle motoren aan te schaffen. Ik herinner me een coureur, Gerard Kuiters heette hij, die kwam eens te paard naar het circuit van Zandvoort. Bij de start stapte hij zó van z'n knol op z'n motorfiets. Nou vráág ik je...!'
Linke soep
Ups en downs wisselen elkaar af in de loopbaan van motorcoureur Jan Huberts. Domme pech, zoals een aanrijding met een automobilist, twee dagen vóór de TT van Assen, waardoor Jan met een beenbreuk wordt uitgeschakeld. Af en toe is hij zelfs wanhopig en verschijnen er droevige koppen in magazines als MOT073: 'Ik had nooit naar de 50cc moeten gaan...!'. Maar achteraf? Juist door zijn successen in de 'bromfietsklasse' is Huberts een van de absolute kanjers van de Nederlandse motorsport geworden. Ook vestigt hij in 1981 het wereldsnelheidsrecord met vliegende start, op een 50 cc racemonster, met een gemiddelde snelheid van 224,557 kilometer per uur. Dat gebeurt op een nog net niet in gebruik genomen *stuk A6 snelweg, bij Almere. De 'sigaar' van Piet Plompen, is voorzien van een Kreidlerblokje, dat zestien pk bij 16.000 toeren per minuut levert. Huberts: 'Dat was allemaal nogal 'tricky', want in feite hadden we een langere aanloop nodig en je kon daar toen maar zes kilometer voluit rijden. Bovendien moesten er twee runs, in tegenovergestelde richtingen, binnen één uur worden afgelegd. Linke soep in zo'n recordmonster, want sturen kon je er niet mee en er zat bovendien alleen maar een achterrem op; kun je nagaan...! Ik wil best toegeven dat ik het knap benauwd had.' Het wereldrecord staat van 1981 tot 2008, als het met elf kilometer wordt gebroken door het BuddFab team in Amerika, waarbij een 50 cc Aprilia RS 50 (met turbo) wordt ingezet.
Eysink in de maak
Het unieke Villiers blokje met opgebouwde magneet, de Albion versnellingsbak, de race-uitlaten en de Dell'Orto carburateur waarmee Huberts in 1958 op Zandvoort tweede werd is in bezit van Bromfietsmedewerker Wim Marijnis. De bedoeling is de racer weer op de wielen te krijgen met een na te bouwen 'verkleind' featherbedframe waarvoor op basis van foto's uit het archief al een computertekening is gemaakt.
Foto: Twee Nederlanders in de wereldtop: Wilco Zeelenberg 250 cc en Hans Spaan 125 cc. (Jaar: 2001)
Wel degelijk een gelukkige tijd
Jan Huberts racecarrière heeft lang, heel lang geduurd, 26 jaar. In 1957 begonnen, in 1982 de laatste race. 'Daarna maar wat rustiger aan gedaan, Jan? "Welnee, na m'n autogarage in Den Haag ben ik een importzaak voor de motorbranche begonnen, die onze dochter Desiree later heeft voortgezet. Zelf ben ik management in de racerij gaan doen met m'n DC Racing Team. Eerst met 500 cc coureur Boet van Duimen, vervolgens met Hans Spaan en Wilco Zeelenberg, Patrick van den Goorbergh, Arie Molenaar en Leon van der Heijden, maar ook met buitenlandse toppers als Pier-Paolo Bianchi en Alberto Puig. Na 2001 begon ik wat met m'n gezondheid te sukkelen en m'n vrouw Gerdy is ook zwaar ziek geweest. Maar nu gaat het weer uitstekend en, eh....als in de Nederlandse racerij, waarmee het op dit moment toch niet zo voortreffelijk gaat, een coureur of een team serieus bezig is en wat hulp nodig heeft, dan spring ik zó weer in. Jullie hebben natuurlijk wel gelijk; ik zeur er wel eens over, maar die 50 cc periode is natuurlijk wel degelijk een heel gelukkige tijd voor me geweest...!'
Wout Meppelink pakt z'n dikke Canon-camera, schroeft de lens erop en roept: 'Ik ga vast naar buiten om de bromfiets te pakken. Komen jullie dan?" Ik niet!', roept Gerdy, Huberts' trouwe echtgenote, fan, steun en toeverlaat, 'ik heb genoeg op de foto gestaan en nu, na zoveel jaren? Liever niet, daar valt namelijk niet meer tegenop te photoshoppen...!'. Absolute onzin, zóék ze maar zo, de charmante racedames! Ze valt evenwel niet over te halen. Niet met complimenten, niet met slijmen, zelfs niet met dreigementen. Gelukkig wil dochter Desiree (die overigens sprekend op haar moeder lijkt) wel met pa op de Solex. 'Een mooi brommertje', oordeelt Jan, 'voor vijfhonderd mag je 'm laten staan, Wout!' Zoals gezegd: 'Huberts was niet alleen een voortreffelijk coureur en een voortvarend manager, maar vooral ook een uitgekiend zakenman! Niks veranderd, zelfs niet na 133 Grand Prix-starts, twee GP-zeges, zes nationale kampioenstitels, glanzende wereldrecords en - in totaal - honderdzesenvijftig nationale en internationale overwinningen. Niks veranderd, gelukkig maar...!
Foto: Met dochter Desiree