50 CC TALENT HANS SPAAN KLAAR VOOR DERDE FASE
Ongeveer twee jaar geleden ging men bij Kreidler-importeur Van Veen op zoek naar een waardige opvolger voor tweevoudig wereldkampioen Jan de Vries. Het lag in de bedoeling om een jong en talentvol coureur, met steun en technische begeleiding van Van Veen, in ongeveer drie jaar tijd tot de 50 cc wereldtop te laten door-dringen. De selectie vond plaats op 8 maart 1979 op het circuit van Zolder, waar, onder toeziend oog van enkele motorsportjournalisten, ex-Van Veen-coureurs Jan de Vries en Nico Polane en hun dagelijkse leiding en staf, de Castricummer Hans Spaan tot nieuw Kreidler-talent werd gepromoveerd. Nu, twee seizoenen later, heeft Hans Spaan reeds twee Nederlands kampioenschappen op zijn produktieracer behaald plus niet te vergeten drie vierde plaatsen in de laatste drie 50 cc Grand Prix van dit jaar. Redenen genoeg om de 21-jarige Hans Spaan eens nader voor het voetlicht te plaatsen.
Vriend bepaalde keusl
Zoals bijna iedere motorsporter was ook Hans Spaan van jongs af aan bezeten van bromfietsen en motoren. Stom toevallig verzeilde hij op zijn zestiende in de racerij.
H.S.: „Het crossen leek aanvankelijk alleen maar binnen mijn financiële mogelijkheden te liggen. Deze tak van de motorsport werd in één klap aan de kant gezet toen ik de luchtgekoelde 50 cc wegracer van mijn buurjongen Piet Stengs kon overnemen: .Met beide handen pakte ik deze mogelijkheid aan! Op zo'n zelfde wijze had ik natuurlijk ook in de crosswereld terecht kunnen komen. Achteraf ben je natuurlijk blij dat je zo het asfalt boven de zandbaan hebt verkozen.
Hoe wist je de racer te bekostigen, op die schoolgaande leeftijd?
H.S.: „Ik werkte toen al bij een garage hier in de buurt, nadat ik voortijdig de strijd met de leraren op de LTS had gestaakt. Een dag in de week ging ik naar school waarmee ik mijn automonteurdiploma heb behaald. Had ik niet gewerkt, dan was het wel een bouwdoos geworden in plaats van een racer."
Door schade en schande
Zo begon Hans Spaan zijn racecarrière in 1976 bij de NMB. Geldgebrek noopte de beginnend coureur tot hei rijden van alleen de laatste vier races van dat seizoen. Het jaar daarop ging het, ondanks de aanschaf van een watergekoelde machine, ook niet van een leien dakje.'
H.S.: ,Allereerst stopte de plaatselijke medecoureur, met wie ik altijd naar de races reed, met de racerij. Zelf had ik nog geen rijbewijs, dus werd het zoeken naar een chauffeur met vervoermiddel.
Buurjongens en uitgaans-collega's brachten zo af en toe uitkomst totdat de motorclub Uitgeest mij een busje ter beschikking stelde. Hartstikke leuk, maar ik moest zowat meer aan de auto sleutelen dan aan mijn racer. Oók sukkelde ik toen nog zonder vaste helper, een man die wat het klokken van tijden en dergelijke betreft onmisbaar is. Al met al een zeer leerzaam seizoen met weinig resultaat"
Seizoen '78: aanleiding tot selectie
Getooid met rijbewijs, een goedlopende auto (zoals een knap automonteur betaamd) en met behulp van nieuwe mecanicien Theo Schermer werd hoopvol aan het nieuwe seizoen begonnen. Veel mechanische pech stemde de Castricummers in het begin van het seizoen wat droef, maar een laatste serie races die aardig wat kampioenschapspunten opleverde deed onder meer Kreidler-importeur Van Veen er toe besluiten de jonge, nog ongesponsorde Hans Spaan uitte nodigen voor de selectie-wedstrijden op het circuit van Zolder.
H.S.: „Samen met vier andere geselecteerde coureurs moest ik laten zien wat ik waard was. Enige race-ervaring had ik al dus was ik wat in het voordeel tegenover die andere jongens die bijna voor het eerst op een racer stapten.
De keuze viel geheel buiten mijn verwachtingen op mij. Geen maand ervoor had ik bij Nico Bakker een splinternieuw frame voor mijn eigen machine gekocht!". De Van Veen mensen hadden Hans al een paar races in de gaten gehouden en waren tot de conclusie gekomen dat hij zijn zaak goed onder controle had.
„Ook heeft hij een uitstekende zit, een goed gevoel voor techniek en een ideaal lichaamsgewicht en daar gaat hij het mee maken", aldus Van Veen.
Wat houdt het 3 jarenplan eigenlijk in?
H.S.: „Het eerste jaar moest ik bij de eerste acht van Nederland proberen te komen om het jaar daarop (in het bezit van een internationaal startbewijs) enkele Grands Prix te gaan rijden, waarin ik met de grote jongens kennis zou kunnen maken, Als alles volgens plan zou verlopen was het de bedoeling om me in seizoen '81 alle GP's te laten rijden en dan moest ik langzamerhand aansluiting zien te krijgen bij de wereldtop!"
Opbouw '79-'80 naar wens!
Dat Hans tot nu toe aan de verwachtingen heeft voldaan, mag gezegd worden. In zijn eerste jaar op de Van Veen-machine behaalde hij maar liefst negen overwinningen. Hiervan waren er zes in NMB-races, die tezamen goed waren voor de 50 cc-cup van deze bond. In de „overall-kampioensraces" van KNMV en NMB ging het in het begin minder goed.
H.S.: „De overgang, naar zo'n nieuw machientje heb je niet zomaar onder de knie.
De eerste kampioensrace op Zandvoort ging ik door het nog niet op maat staan van mijn steppies onderuit. maar ik wist toch nog op een derde plaats te eindigen. Twee weken later, alweer op Zandvoort, ging ik in de laatste ronde, op een tweede plaats rijdend, tegen het asfalt.
In mijn ,,thuiswedstrijd" te Oudkarspel viel ik, uit met een vastzittende vlotter. Een weinig hoopvolle start maar enkele goede resultaten in NMB-races deden de moed weer in de gelederen terugkeren. De laatste drie kampioensraces wist ik te winnen en ik werd mei één punt voorsprong op naaste concurrent Gerrit Strikker voor het eerst Nederlands kampioen."
In het begin van seizoen '80 maakte je de overstap van de NMB naar de KNMV. Wat was daar de reden van?
H.S.: „Dé reden was dat je onder de KNMV-vlag rijdend meer kansen hebt op uitnodigingen voor de Grands Prix. Kijk nou naar Floor Maasland, die als NMB-lid voor de Asser TT van 1979 hemel en aarde moest bewegen om zijn inschrijving rond te krijgen. Deze ongein wilden we voorkomen en hebben we dus voor de bij de FIM aangesloten bond gekozen."
Wat vind je van de verschillende gedachtengangen tussen de beide bonden betreffende de veiligheid van de circuits?
H.S.: „De grenzen waarbinnen veilig gereden kan worden zijn moeilijk te bepalen, maar dat vele circuits veiliger gemaakt hadden moeten worden is triest genoeg wel gebleken. Een groot aantal ongelukken had een betere afloop kunnen hebben als er genoeg uitloopmogelijkheden waren geweest. Verder is het streven van iedereen om meer veilige en permanente motorcircuits in Nederland aan te leggen, zodat niet België de nationale motorsportbodem gaat worden. Een circuit als Misano in Italië, waar al twaalf jaar motor- en auto-races worden verreden zonder dat er één dodelijk ongeval is gebeurd, met zijn uitloopstroken van minimaal 10 meter op de rechte, stukken en in de bochten 3 maal zoveel, is hier in Nederland broodnodig."
Voor Hans Spaan en zijn collega's is dit seizoen wat het aantal wedstrijden betreft uitermate pover geweest.
Foto: Hans Spaan, glunderend na selectie. (Zolder 1979).
De KNMV gelastte naar aanleiding van de ongelukken alle races op stratencircuits af. Hiermee kwamen de Nederlandse kampioenschappen op losse schroeven te staan, die nu dan ook weer per bond zijn uitgevochten. Met een wedstrijdritme van maar drie races ging de Van Veen-equipe half juni naar het Joegoslavische Ryeka. In zijn eerste GP aldaar finishte hij met zijn hand schakelend op een 16e plaats,"Zijn geblesseerde knie, opgelopen tijdens een valpartij in Raalte, hinderde hem zo erg dat hij zelfs nog had overwogen om de KreidIer vroegtijdig aan de kant te zetten.
H.S.: „Met een knappe start was ik bij de eerste vier weten te komen, maar op de helft van de 80 km lange race werd m'n opgezette linker knie zodanig door mijn pak afgekneld dat schakelen met m'n voet niet meer mogelijk was. Twee weken later kwam ik geheel hersteld aan de start in Assen. Een derde trainingstijd achterstalgenoten Tormo en Dorflinger had misschien wel omgezet kunnen worden in een derde eindplaats, als mijn toerenteller niet twee ronden voor het eind de geest had gegeven. Nu wist Lazzarini me nog te pakken waardoor ik werd teruggewezen naar een vierde plaats die goed was voor 8 WK-punten."
Een week later in België had Hans een belabberde start, maar door een knappe inhaalrace wist hij wederom een vierde plaats te veroveren.
In de laatste Grand Prix op de zo roemruchte Nurburgring was er voor de Castricummer, evenals in Joegoslavië, geen „fabrieksblik" weggelegd. Bruno Kneubuhler werd door Kreidler ingehuurd om samen met Tormo de Italiaan Lazzarini af te stoppen. Kreidler coureur Stefan Dorflinger zou namelijk alleen nog wereldkampioen kunnen worden als hij won terwijl de kleine man uit Rimini niet meer dan een derde plaats mocht bereiken. Steffie won voor Eugenio terwijl de beide afstoppers onderuit gingen.
De nog wat te „onervaren" Hans Spaan werd op zijn produktieracer voor de derde maal vierde waarmee hij tot een zesde plaats op de wereldranglijst opklom. Na het GP-seizoen begonnen de races voor de KNMV-cup. Van de vijf wedstrijden telden de beste drie resultaten. De Van Veen-coureur won, evenals zijn provinciegenoot Peter Looijesteyn in de 125 cc, de eerste drie races en kon zich in het Belgische Mettet al clubkampioen noemen. Het was aan Hans de eer, om in de laatste twee races zijn naaste concurrent Theo Timmer ook nog voor te blijven. Dit lukte hem op grootse wijze en hij was hiermee de enige coureur die in zijn klasse alle vijf de kampioensraces won.
Derde fase?
Wat zijn nou je verwachtingen voor de toekomst?
HS.: „Wat er volgend jaar gaat gebeuren weet ik nog niet precies. Over een paar weken moet ik naar de heren toe om mijn contractverlenging te bespreken. !k hoop natuurlijk dat Van Veen zijn plannen met me voortzet; zodat ik volgend jaar alle 8 GP's onder de ,,Kreidler-vlag" zou mogen rijden. Ik zit onderhand in militaire dienst, waarbij het opnemen van extra vrije dagen in verband met de vele buitenlandse races wel niet zo makkelijk zal gaan als bij mijn baas. Maar ik heb gehoord dat de KNMV daar ook wel een bemiddelende rol bij zou willen spelen. Ik zou volgend jaar ook graag 125 cc gaan rijden maar in dienst kan ik zo'n fiets niet prepareren. En of het voor mijn sponsor valt te combineren weet ik ook nog niet." De KNMV zou ons inziens samen met Van Veen bij het ministerie van Defensie de regeling van seizoensdienstplicht, die al jaren in Zweden wordt gehanteerd, kunnen voorstellen. Dan zouden Hans en zijn collega's die in hetzelfde schuitje zitten, 's zomers de races af kunnen gaan en behoorlijk hun machines onderhouden terwijl zij zich dan in de wintermaanden weer in het groene uniform zouden moeten steken. Je zou dan ook zelf weer kunnen sleutelen aan die 125-er! Iets wat je nu wel zult missen?
H.S.: „Sinds maart is de 50 cc machine niet meer bij Van Veen geweest en heb ik hem steeds zelf onderhouden. De spullen kreeg ik natuurlijk wel uit Amsterdam waar ze eventueel werden voorbewerkt door Jan de Vries. Ook sleutel ik wel wat aan mijn crosser, waarmee ik tezamen met steun en toeverlaat Theo Schermer en enkele buurjongens, de wintermaanden tracht door te komen. Maar deze gaat zo aan de kant als ik een 125 cc machine zou moeten opbouwen."
Hoe de plannen er voor volgend jaar uit zien is nog niet bekend, Wel is het zo dat de bromfietsmarkt op het ogenblik niet florissant is, zodat wij het niet vreemd zullen vinden als Van Veen het sponsor-budget niet veel zou kunnen uitbreiden. Misschien wordt Hans wel opgenomen in het fabrieksteam, wie zal het zeggen? Voor ons staat een ding als een paal boven water. Als Hans Spaan volgend jaar op de steun van Van Veen kan blijven rekenen, dan zal hij internationaal zeker hoge ogen gaan gooien. Wie weet schuilt er in dit jonge talent wel een nieuwe Nederlandse wereldkampioen. We wachten vol spanning af.
WILLEM LUTE
Foto: Pk's zoeken aan de draaibank.