Dat hoeft niet duur te zijn...
Auteur: René de Ruyter
Bron: Tijdschrift Bromfiets, 2006
Voor het ombouwen van een zuigergestuurd blokje naar een roterende inlaat hoef je voortaan geen hoge kosten meer te maken. Dat danken we aan Wiebe Plantinga uit Gorredijk. Hij verzon (weliswaar noodgedwongen, maar dan nog) een plan, om de benodigde onderdelen daarvoor in serie te laten vervaardigen.
Wiebe's uitgangspunt was dat de te maken onderdelen zó in een blokje van een zuigergestuurde Kreidler moesten passen. Uiteindelijk bestaat de set uit roterende deksels, schijven, zeskanten en spruitstukken.
Dit kleine zeskantje komt op de krukas, óp het primaire tandwiel en vormt het hart van de ombouw. De groef fixeert de positie van de roterende schijf.
Zijn filosofie: hou één setje zelf, verkoop de rest en dek zo de kosten af. Niet alleen de anderen, maar vooral Wiebe zelf rijdt nu voor heel weinig Euro's op een echte roterende racer. Het idee vond onmiddellijk navolging en het geslaagde plan maakte velen gelukkig. We waren nieuwsgierig en vroegen Plantinga hoe het idee was ontstaan.
Eigenlijk een sprinter
"Het hele project is een jaar of negen geleden gestart met het kopen van een raceframe dat ik op mijn lichaamsmaten pas had laten maken door een kennis. Dat frame leek uiteindelijk erg veel op een Boele frame uit voorbije jaren. Ik ben begonnen het rijwielgedeelte op te bouwen met allerlei materialen die ik in de loop der tijd verzameld had.
Door de vorm zal het zeskant vanzelf de schijf aandrijven.
Er zaten zelfs gevonden onderdelen tussen om de racer samen te stellen. In eerste instantie was hij voorzien van gegoten spaak wielen. Later kreeg ik echte oude wieltjes te pakken met draadspaken en 17 inch aluminium velgen. Uitgevoerd met een dubbele remtrommel van een Italiaanse sportbrommer. Er kwam een Kreidler voorvork in, die wat later werd vervangen door een voorvork van een Vespa Boxer. Het zitje heb ik na langdurig speurwerk op een onderdelenmarkt opgedaan en de brandstoftank is van eigen makelij. Omdat het racertje eigenlijk een sprinter moest worden, kon ik volstaan met een klein brandstoftankje van een grasmaaier dat ik in de lange tank bouwde. Was de zaak ook meteen dicht. Op deze manier is de gehele machine onderhanden genomen en ben ik op een totaal gewicht van ± 53 kilo uitgekomen. Nadat er onder het sprint-monster eerst een gewoon luchtgekoeld 50 cc vijfbak Kreidler blokje had gehangen (met een 28 mm carburateur), wilde ik het blok roterend maken en er een watergekoelde 62,5cc MBA racecilinder op plaatsen.
De smeergaatjes zijn door-en-door geboord.
Na veel passen en meten heb ik alles op tekening gezet, zodat er in feite 'van tekening' geproduceerd kon worden.' Na zo'n 40 uur werk was Wiebe zover dat al het draaiwerk af was. Het freeswerk was in die fase ook al uitbesteed. Na veel tests bleek dat de koppeling het toegenomen vermogen niet kon verwerken. Daarvoor was een modificatie snel bedacht. Er werd een plaat méér in de koppeling gezet, hij ging dus van vijf naar zes platen. Dit pakte uit als een flinke verbetering.
Ingehaald door de tijd
"Na heel wat jaren met dit blok te hebben gesprint kwam ik niet veel verder meer. Mijn Kreidler/MBA had maar 60 cc en moest het in Jubbega ineens opnemen tegen 'brommers' met een cilinderinhoud tot wel 90 cc. De snelste tijd die ik reed was 9,05 seconden over 150 meter met een eind snelheid van 100,5 km/h. In het blok zat toen zo'n vijftien pk. Voor een 60 cc waren dit respectabele cijfers. Toch werd het tijd voor een nieuw motortje.„
De nodige technische kennis
“Helaas ben ik door de jaren heen verschillende keren van werkgever gewisseld. Ik had niet meer de beschikking over een draaibank en aanverwante gereedschappen.
De schijf en zijn deksels vormen samen eigenlijk een 'bestuurbare' inlaat, je kunt de timing van de inlaat-gassen beïnvloeden.
Alles voor het nieuwe motortje moest worden uitbesteed. Om de kosten zo laag mogelijk te houden en te zorgen voor een goede maatvoering wilde ik gebruik maken van CNC-banken. Dan hoef je in feite alleen maar een tekening te hebben en alles komt piekfijn voor elkaar. In overleg met de toen in de arm genomen draaier/frezer werd besloten om van ieder onderdeel wat meer exemplaren te maken om de prijs te drukken. Eerst werden de grondplaat en het deksel gemaakt. Daarna spruitstuk, zeskantje en inlaatschijf, zodat ik nu een compleet pakket kan leveren om een blok om te bouwen naar 'roterend'. De grondplaat is dan wel bedacht voor Kreidler, maar zou eventueel ook bij andere merken motorblokken in te bouwen zijn, bijvoorbeeld Zündapp of Sachs. Je kunt er mee sprinten, maar net zo goed racen. Vanzelfsprekend moet er dan wel een 50 cc cilinder gemonteerd worden. Voor het inbouwen van de set moet je wel over enige technische kennis beschikken. Als je een fout maakt kan dat heel veel raceplezier wegnemen en kost het uiteindelijk toch nog de nodige loze Euro's. Advies kan ik er altijd bij geven, dat doe ik graag. Het gaat tenslotte om de sport.„
Voor Sprint 8 seconden
Met de diepte en breedte van de groef in het 'stuur'-deksel (rechts) 'bestuur' je ook al weer wat er in het blok komt.
“Op dit moment zijn er al een aantal van deze sets verkocht en die draaien leuk mee op diverse historische motorsport-evenementen zoals HMV of CRT racedemo's„. Wiebe's keuze voor Kreidler is makkelijk te verklaren: “Daarvan zijn nu eenmaal de meeste opvoergegevens bekend„. Op zijn eigen blok heeft hij momenteel een 70 cc Polini cilinder gebouwd waarmee hij het afgelopen jaar meedeed aan de sprint in Jubbega. “Er zit lekker vooruitgang in de zaak (9,09 seconden met een top van 96 km/h). Ik zit nog steeds rond de 9 seconden, maar je voelt nu wel dat 'ie dóór wil. Een tijd van om en nabij de 8 seconden is zeker realiseerbaar. Door de jaren heen ben ik mij ook bezig gaan houden met de 50 cc wegracerij. Niks oud hoor, maar gewoon in de Sportklasse. Je rijdt nagenoeg met een standaard brommer van 50 cc en vier versnellingen (dus zonder zo'n set, red.). Dit machientje weegt slechts 65 kilo en heeft een top van 115 km/u. Het is nog even tobben zo, maar wanneer ik overstap naar een snellere klasse dan zal ik op zeker mijn spulletjes weer in gaan zetten. Ze liggen nu toch op de plank. En het opbouwen is voor mij inmiddels een fluitje van een cent.„
Startsein tot meer
Roterende Kreidlers bestaan al heel lang. Vooral in de jaren zestig werd hier heel veel mee geëxperimenteerd.
Het 'stuurdeksel' aan de andere kant. Op het bovenste gat komt het spruitstuk met de carburateur.
Na de twaalf versnellingen Kreidlers met twee roterende inlaten van de fabriek besloot Van Veen uit Amsterdam zijn hoofd boven het maaiveld uit te steken. Die firma maakte in samenwerking met de fabriek roterende blokken die wereldfaam gemaakt hebben. Uiteraard waren de gegevens van die machines strikt geheim en werden ze bewaard in een kluis van de importeur. Aalt Toersen (nog altijd actief op een roterende fiets) wist zelfs een standaard vijfversnellings-blok zo snel te krijgen dat hij menige fabrieksmachine voorbij reed. Het waren echter niet alleen de professionele coureurs die hoge ogen gooiden met hun roterende fietsen. Menige particulier die technisch was ingesteld wist een roterende inlaat te verwezenlijken, waardoor hij de timing van de gasstromen aanzienlijk kon verbeteren. Vanwege de klassieke demonstratieraces worden nog steeds standaard blokken roterend gemaakt. Het blijft echter een hele ingreep. Er komt veel draai- en freeswerk bij kijken om de blokjes hard te laten lopen. Zoals bekend ben je er nog lang niet als het blok alleen maar roterend is gemaakt. Er zijn nog allerlei zaken en vooral kennis nodig om het toegenomen vermogen ook bruikbaar op de weg te zetten. In feite heb je ook andere versnellingsbakken, koppelingen en krukassen nodig, en dat maakt zo'n motortje toch nog duur.
Wïebe's ombouwset is in elk geval een mooi 'startsein tot meer'. Hoeveel meer en wat meer precies dat zal de toekomst uitwijzen. Een complete set kost 185 Euro, maar alles is ook los verkrijgbaar. Het initiatief wordt in het ieder geval door Bromfiets van harte ondersteund.
We houden je op de hoogte.
Info: tel: 0513-464480 (Wiebe-Gorredijk)
E-mail: wiebe.plantinga@12move.nl
Artikel gescand door zowel Claus als Arnold.
Artikel gedigitaliseerd en geplaatst door Maarten.
© 2006 www.kreidler.nl.
van kreidler ]
